AMH Testi Nedir? Anti-Müllerian Hormon Hakkında Merak Edilenler

AMH testi nedir. ProfDr.Birol Vural

Kadınlarda doğurganlığın en önemli göstergelerinden biri AMH (Anti-Müllerian Hormon) değeridir. Son yıllarda tüp bebek tedavisi, yumurta dondurma veya erken menopoz riski nedeniyle kadınlar bu testi daha sık duymaya başladı. Ancak AMH hakkında çok sayıda yanlış bilgi dolaşıyor. Bu yazıda AMH nedir, neyi gösterir, kaç olmalı ve düşük olduğunda ne anlama gelir sorularını bilimsel veriler ışığında ama herkesin anlayabileceği bir dille ele alacağız.

AMH (Anti-Müllerian Hormon) Nedir?

AMH, yumurtalıklardaki küçük foliküllerden (yumurta hücrelerinin geliştiği yapılardan) salgılanan bir hormondur. Kadının yumurtalık rezervi yani hayatta kalan ve ileride gelişebilecek yumurta sayısı hakkında bize fikir verir.

• Yüksek AMH → Yumurtalık rezervinin iyi olduğunu gösterir.

• Düşük AMH → Yumurtalık rezervinin azaldığına işaret eder.

AMH sadece kadınlarda değil erkeklerde de bulunur. Erkeklerde testis fonksiyonlarıyla ilgilidir, ancak üreme sağlığında kadınlarda çok daha sık kullanılan bir testtir.

Özetle: AMH, bir kadının doğurganlık potansiyeli hakkında en güvenilir göstergelerden biridir.

AMH Testi Ne Zaman ve Kimlere Yapılır?

AMH testi basit bir kan tahlilidir ve adet döngüsünün herhangi bir gününde yapılabilir. Özellikle şu durumlarda önerilir:

• Çocuk sahibi olmayı planlayan 30 yaş üstü kadınlarda

• Tüp bebek tedavisi öncesinde, ilaç dozlarının ayarlanması için

• Yumurta dondurmayı düşünen kadınlarda

• Ailesinde erken menopoz öyküsü olanlarda

• Adet düzensizliği, polikistik over sendromu (PCOS) veya yumurtalık cerrahisi geçirmiş kadınlarda

Bu test sayesinde hem doğal yolla gebelik ihtimali hem de tüp bebekte alınacak yumurta sayısı öngörülebilir.

AMH Değeri Kaç Olmalı?

AMH için evrensel “tek doğru değer” yoktur çünkü kullanılan test yöntemleri farklılık gösterebilir. Ancak genel olarak:

• 1,5 – 4 ng/mL: Normal rezerv

• 1 – 1,5 ng/mL: Sınırda

• 0,5 – 1 ng/mL: Düşük rezerv

• <0,5 ng/mL: Çok düşük rezerv

• >4 ng/mL: Yüksek (genellikle polikistik over sendromunda görülür)

Burada önemli nokta şudur: AMH değeri tek başına değerlendirilmez. Kadının yaşı, FSH hormonu, ultrason bulguları ve klinik öyküsü ile birlikte yorumlanmalıdır.

AMH ve Yaş İlişkisi

Bir kadının yumurtalık rezervi yaşla birlikte azalır. Doğumda yaklaşık 1–2 milyon olan yumurta sayısı ergenlikte 300–400 bine iner. 30 yaşından sonra düşüş hızlanır, 35’ten sonra daha belirgin hale gelir, 40 yaş sonrası ise rezerv oldukça azalır.

AMH de bu düşüşü yansıtır. Genel olarak:

• 20’li yaşlarda → 3–4 ng/mL civarı

• 30’lu yaşlarda → 2–3 ng/mL

• 35 yaş sonrası → 1–2 ng/mL

• 40 yaş sonrası → 0,5–1 ng/mL altına düşebilir

Bu nedenle AMH testi, kadının yaşına göre değerlendirilmelidir.

AMH Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?

Düşük AMH, yumurtalık rezervinin azaldığını ve kadının doğurganlık penceresinin daraldığını gösterir. Bu durumun başlıca nedenleri:

• Yaşın ilerlemesi

• Genetik faktörler (erken menopoz öyküsü)

• Yumurtalık cerrahisi (çikolata kisti ameliyatı, kist operasyonları)

• Kemoterapi / radyoterapi

• Sigara kullanımı

Ancak düşük AMH sonucu, “asla anne olunamaz” anlamına gelmez. Burada önemli olan rezervin düşük olmasıdır, yumurtanın kalitesi ile doğrudan bağlantılı değildir.

AMH Düşüklüğünde Hamile Kalınır mı?

Bu soru kadınların en çok merak ettiği konudur.

• Doğal gebelik: AMH düşük olsa bile yumurtlama devam ettiği sürece hamilelik mümkündür.

• Tüp bebek tedavisi: AMH düşükse genellikle az sayıda yumurta elde edilir. Ancak bu yumurtaların kalitesi iyi olabilir ve sağlıklı bir gebelik oluşabilir.

• Başarıyı etkileyen en önemli faktör yaştır. 40 yaş altı düşük AMH’li bir kadının şansı, 42 yaşındaki normal AMH’li kadına göre daha yüksek olabilir.

Kısacası, düşük AMH ümitsizlik nedeni değil, zaman kaybetmeden doğru adımlar atılması gerektiğinin göstergesidir.

AMH Yükselir mi?

AMH değeri doğal olarak yükselmez çünkü yumurtalık rezervi sabit değildir ve sürekli azalır. Ancak bazı takviyelerin yumurta kalitesi ve fonksiyonları üzerinde etkisi olabilir.

• DHEA (dehidroepiandrosteron)

• Koenzim Q10

• Vitamin D, omega-3

• Sağlıklı yaşam tarzı (sigarayı bırakmak, düzenli beslenme, stres yönetimi)

Bilimsel çalışmalar bu takviyelerin yumurtalık rezervini artırmadığını, ancak elde edilen yumurtaların kalitesini iyileştirebileceğini gösteriyor. Yani “AMH değerim yükselecek” beklentisi doğru değildir.

AMH Testinin Tüp Bebek Tedavisindeki Yeri

Tüp bebek tedavisinde AMH’nin rolü çok önemlidir.

• Yumurtalıkların tedaviye vereceği yanıtı öngörür.

• İlaç dozlarının belirlenmesinde yol gösterir.

• Çok düşük AMH, düşük yumurta sayısına işaret eder.

• Çok yüksek AMH (örneğin PCOS’ta), aşırı uyarılma sendromu (OHSS) riskini öngörebilir.

Ancak AMH’nin gebeliğin oluşma şansını tek başına göstermediğini tekrar vurgulamak gerekir.

AMH ile İlgili Yanlış Bilinenler

1. “AMH gebelik şansını birebir gösterir.”Yanlış. AMH sadece yumurta rezervini gösterir. Gebelik için yumurta kalitesi, sperm faktörü, rahim sağlığı gibi birçok unsur etkilidir.

2. “AMH düşükse asla anne olunamaz.”Yanlış. AMH düşük olsa da doğal gebelik veya tüp bebek ile sağlıklı gebelik mümkündür.

3. “AMH değeri yükselir.”Yanlış. AMH değerini yükselten kesin tedavi yoktur. Ancak yaşam tarzı değişiklikleri ve takviyeler yumurta kalitesini olumlu etkileyebilir.

4. “AMH tek başına yeterlidir.”Yanlış. FSH, ultrason ve yaş gibi faktörlerle birlikte değerlendirilmelidir.

AMH Testi Nasıl Yapılır?

• Basit bir kan testidir.

• Aç ya da tok olunması fark etmez.

• Adet döngüsünün herhangi bir gününde yapılabilir.

• Sonuçlar birkaç gün içinde çıkar.

Avantajı: Adet gününden bağımsız yapılabilmesi ve yumurtalık rezervini doğruya yakın yansıtmasıdır.

AMH ve Psikolojik Etkileri

AMH sonucu, kadınlar üzerinde ciddi psikolojik baskı yaratabilir. Özellikle düşük sonuç aldığında birçok kadın kendini yetersiz hissedebilir veya geleceğe dair kaygı yaşar.

Burada önemli olan şudur: AMH sonucu bir “kader” değildir. Doğru bilgi, doğru zamanlama ve uygun tedavi ile sağlıklı gebelik elde etmek mümkündür. Kadınların bu süreçte uzman desteği alması çok değerlidir.

Sonuç: AMH Değeri Geleceğiniz İçin Yol Göstericidir

AMH, kadınların doğurganlık yolculuğunda önemli bir rehberdir. Ancak bu değeri tek başına değil, yaş, klinik öykü ve diğer testlerle birlikte değerlendirmek gerekir.

Düşük AMH sonucu hayal kırıklığı yaratmamalıdır. Çünkü düşük rezerv olsa bile kaliteli yumurta ile gebelik mümkündür. Tüp bebek ve yumurta dondurma gibi modern üreme yöntemleri, bu noktada kadınlara güçlü bir seçenek sunmaktadır.

Prof. Dr. Birol Vural

Her hastamızın hikâyesinin benzersiz olduğunu biliyoruz. AMH testinizi ve diğer sonuçlarınızı birlikte değerlendirerek, size en uygun tedavi yol haritasını belirlemek mümkündür.

Unutmayın: AMH değeri kader değil, sadece bir yol işaretidir.